انواع طرح های میناکاری

انواع طرح های میناکاری

مقدمه

طرح های میناکاری متنوع و مختلف هستند و متناسب با محصول، ترسیم می شود. طرح های میناکاری در گذر زمان پیشرفت کرده اند و البته امروزه از خیلی از آن ها در میناکاری استفاده می شود.

• اسلیمی

مشهورترین طرح میناکاری است که خطوط پیچک های گیاهی و خطوط منحنی مهم ترین مشخصه آن است. قدیمی ترین طرحی است که از گذشته دور برای میناکاری ظروف و تابلوها از آن استفاده می شد. این طرح از زمان سلجوقیان و تیموریان باقی مانده و هنوز هم این چنین طرح زیبایی روی ظروف نقش می بندد.

برخی از اساتید میناکاری بر این باور هستند که این طرح از زمان ساسانیان به یادگار باقی مانده و نفوذ اسلام موجب توسعه و گسترش آن شده است. هنر اسلامی نه تنها موجب از بین رفتن این هنر نشد، بلکه به توسعه و گسترش آن خیلی کمگ کرد.

انواع اسلیمی

• توپر
• دهان اژدها
• گل دار
• چنگی
• بی چنگ
• ساده

رعایت قرینه ها و اصول هندسی در این نوع طرح ضرورت دارد. مهم ترین مشخصه آن رعایت اصول هندسی و تفارن اشکال است. اکثر ظروف میناکاری با این طرح منقوش شده و به بازار عرضه می شوند.

• ختایی

این طرح، ابتکاری قبلی بوده و گل و شاخ و برگ درختان در شکل های عجیب روی ظروف نقش می بندند. خطوط هنری موزون بوده و ترکیب یک دست آن ها، شکل زیبایی را روی ظروف و گلدان ها نشان می دهد. این طرح در سراسر محصول، یک دست بوده و اگرچه هر خط به تنهایی از بقیه جدا است. استادانی که از این طرح استفاده می کنند به طور معمول، دو تا شش طرح گل و گیاه را انتخاب کرده و از آن ها استفاده می کنند. گاهی اوقات با ترکیب ختایی و اسلیمی، طرح های جدیدی را خلق می کنند که زیبایی و خوش نقش بودن آن ها نسبت از سایرین جدا است.

اجزای طرح ختایی

ساقه – شکسته و عشقه و طرح های دیگر

برگ – دندان موشی ، طاووسی، عقاب

غنچه – دایره و کاسبرگ ، دو دایره و کاسبرگ، برگ، کاسبرگ

گره – دندان موشی، عشقه، برگ دلی، دو جوانه برگ

گل – شاه عباسی، لاله عباسی هشت برگ ، لاله عباسی ده برگ، لاله عباسی تزئینی، موشی، نیم گل، پروانه، نرگس

مهم ترین اصل این است که گل ها و برگ ها به صورت منحنی روی ظرف نقش می بندند.

• گل و مرغ

این چنین ترکیبی یادآور عرفان در طرح های میناکاری است. این چنین طرحی روی جلد کتاب های شعر گلستان، بوستان، کلیه و دمنه، کلیات سعدی، قرآن، دیوان حافظ نقش می بندد. این طرح خوش و نقش و نگار در کناره های کتاب های اشعار اسلامی نیز به چشم می خورد. در این طرح، پرندگان که نماد آزادی است بیشتر به چشم می خورد.

• مرغ و ختایی

گل هایی با رنگ های مختلف و متفاوت، مهم ترین مشخصه آن است. پرندگان به اشکال گردشی و منحنی در بین گل ها به خوبی نمایان است. این طرح زیبا و چشم نواز بر روی بشقاب ها و گلدان ها در ابعاد و اندازه های مختلف به چشم می خورد. در این طرح از رنگ های آبی و کرم استفاده شده است. ترکیب پرندگان و گل ها باعث شده که بنام مرغ و ختایی نامیده شود.

• آثار و اماکن تاریخی

در این طرح، اماکن معروف تاریخی مانند سی و سه پل، میدان نقش جهان، تخت جمشید روی ظروف و گلدان ها نقش می بندد.

• اسلیمی – ختایی

طرح اسلیمی با طرح و بند ختایی از یک مبدا متفاوت است. در این طرح، اشکال اسلیمی ثابت بوده و مرغ های ختایی روی گل و برگ ها قرار می گیرند.

• ادعیه و اشعار فارسی و غیر فارسی و آیات قرآن

مهارت خوشنویسی در این طرح مهم است و می توان ادعیه و اشعار مختلف فارسی و غیر فارسی را روی سطوح ظروف استفاده کرد.

• اشکال مینیاتوری

در این طرح می توان اشکال مختلف مینیاتوری را در قسمت های مختلف ظروف به کار برد. جدیدترین طرح بوده و در آن، تصاویر هنرمندان و مناظر طبیعت استفاده می شود.

نتیجه گیری

طرح های میناکاری، مختلف و متفاوت هستند و به مرور زمان پیشرفت کرده اند. شما می توانید روی ظروف و محصولات شرکت صنایع دستی هنر مینا، این طرح ها را شاهد باشید.